به نقل از «ایران اکونومیست»

اقدام نظامی ایران برای کنترل آذربایجان، به منافع اقتصادی کشور ضربه می زند

تاریخ انتشار: ۲۴ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۸۹۱۱۰

در صورت عدم پذیرش وضعیت ژئوپلیتیک جدید از سوی ایران، آذربایجان منافع اقتصادی ایران را در جریان خط آهن آستارا که از آن کشور می گذرد، با مخاطره مواجه کند.

ورود امریکا و اسرائیل به بحران آذربایجان و ارمنستان در کنار تلاش ایران برای اجرای توافقنامه با روسیه در تکمیل راه آهن رشت ـ آستارا، معادله ای پیچیده در برابر ایران قرار داده که در صورت اقدام نظامی آذربایجان علیه قراباغ، ایران در دوراهی انتخاب حفظ ژئوپلیتیک یا برتری اقتصادی قرار خواهد گرفت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

 روابط ایران و آذربایجان در روزهای گذشته پس از حمله باکو به قلمرو مستقل ارمنستان در سپتامبر ۲۰۲۲ تشدید شده است. اگر چه در طول جنگ قرا باغ در سال۲۰۲۰، برخی فعالان سیاسی ایرانی، از بازگشت سرزمین های تحت کنترل باکو حمایت کردند اما ایران همیشه در سیاست های رسمی خود تاکید کرده که سرزمین های مستقل ارمنستان، خط قرمزی است که آذربایجان نباید از ان عبور کند. چه آنکه پیشتر، اظهارات مسئولان عالی رتبه باکو برای تصرف کریدور زنگزور، که از مرزهای ارمنستان و ایران عبور می کند، نگرانی ها از احتمال آغاز منازعه ای نظامی را افزایش داد.

 

علاوه بر این، در اوت ۲۰۲۲، چندین رسانه مرتبط با دولت آذربایجان مقالات و تحلیل هایی را منتشر کردند که ادعا می کرد "پیوستن" به مناطق شمالی ایران، حق قانونی باکو است. در این راستا، سایت Caliber.az به صورت فعالانه، نفرت پراکنی علیه ایران را با تاکید بر اینکه «زمان آن رسیده است: اذربایجان جنوبی باید از ایران جدا شود»، آغاز کرد که این موضوع، تهدیدی آشکار برای امنیت داخلی ایران محسوب می شود.

این در حالی بود که پس از آخرین حمله آذربایجان به ارمنستان، ایران، مانورهای نظامی گسترده ای را در امتداد مرزهای اذربایجان پیگیری کرد. این تمرینات بخشی از دکترین بازدارندگی نظامی ایران بود و آمادگی تهران برای واکنش به یک تهدید خارجی را نشان می داد. چه آنکه علی رغم حمایت های تهران از ارمنستان در برابر آذربایجان، ارمنستان در اقدامی غافلگیر کننده، توافقنامه ای را برای برگزاری مانور نظامی مشترک با امریکا به امضا رساند. مانوری که قرار است در مرزهای ایران برگزار شود و پیشاپیش انتقاد روسیه درباره گسترش حوزه اقدام و عمل ناتو در مرزهای خود را به دنبال داشته است.

 

اما به نظر می رسد عدم حمایت عملیاتی ایران و روسیه از ارمنستان در برابر تهدیدات باکو، انگیزه کافی برای نزدیک شدن ارمنستان به آمریکا را فراهم آورده است. کنشگری که معادله ارمنستان و آذربایجان را برای ایران، پیچیده تر می کند.

 

پیچیدگی متغیرهای معادله آذربایجان برای ایران

 

یکی دیگر از مهمترین نگرانی های رو به افزایش در میان سیاستمداران ایرانی، سرکوب شیعیان مقیم جمهوری آذربایجان است. در آوریل سال ۲۰۲۳، مقامات جمهوری آذربایجان از دستگیری چهار نفر به اتهام داشتن روابط نزدیک با ایران در ارتباط با ترور ناموفق فاضل مصطفی، نماینده شیعه ستیز پارلمان این کشور، خبر دادند. تروری که نافرجام بود و تمام عوامل آن دستگیر شدند. در ادامه رسانه های آذری، تصاویری از دستگیر شدگان را منتشر کردند که ادعا می شد در ترور نماینده پارلمان آذربایجان، مشارکت داشته اند.

 

ایران علاوه بر نارضایتی نسبت به افزایش سرکوب مسلمانان شیعه، اذربایجان را به حمایت از فعالیت های اطلاعاتی اسرائیل در امتداد مرزهای شمال شرقی، متهم می کند. بعد از افتتاح سفارت اسرائیل در جمهوری آذربایجان، الی کوهن، وزیر امور خارجه اسرائیل، از افزایش همکاری های ضد ایرانی بین تل اویو و باکو سخن گفته بود. موضوعی که در ادامه، واکنش فعالان سیاسی در ایران را درباره استفاده اسرائیل از جمهوری آذربایجان به عنوان محلی برای جاسوسی ، به دنبال داشت.

 

از سوی دیگر، افزایش تنش ها میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان استراتژی اذربایجان را برای منزوی کردن ارمنستان در قراباغ نشان داد. این در حالی بود که برخی رسانه های اذربایجان مدعی بهره برداری از منطقه قراباغ برای انتقال اسلحه از ایران و روسیه به ارمنستان شده بودند.

 

از سویی کارشناسان روابط بین الملل، اقدام نظامی آذربایجان برای گرفتن قراباغ را مقدمه ای برای افزایش تنش نظامی دو کشور ارزیابی میکنند. اصلی ترین دلیل این استدلال، قطع دسترسی ایران به اروپا و روسیه در صورت راه اندازی کریدور به اصطلاح زنگزور توسط آذربایجان است.

 

از دیدگاه کارشناسان غربی، اگرچه کریدور زنگزور که ترکیه را به اذربایجان متصل می کند، برای ناتو و اروپا اهمیت دارد، اما پیامدهای جنگ در قفقاز بر سر تامین انرژی ممکن است ناپایدار باشد. علاوه بر این، دارایی ها و صنایع انرژی باکو در دریای خزر در معرض خطر قرار دارند و اجتناب از رویارویی گسترده با ایران به نفع هر دو کشور خواهد بود.

 

معادله تجارت و امنیت در شمال ایران

 

در چنین شرایطی به نظر می رسد، در صورت عدم پذیرش وضعیت ژئوپلیتیک جدید از سوی ایران که احتمال آن قطعی است، جمهوری آذربایجان منافع اقتصادی ایران را در جریان خط آهن آستارا که از آن کشور می گذرد، با مخاطره مواجه کند.

 

این در حالی است که توافقنامه امضا شده توسط ایران و روسیه برای ساخت راه آهن رشت-آستارا، که به عنوان یک شبکه حمل و نقل مهم برای کریدور شمال و جنوب دیده می شود، چشم انداز دور زدن تحریم ها را در برابر ایران قرار داده بود.

 

معادله ای پیچیده که حضور نظامیان امریکایی در قفقاز را به مولفه ای جدید در کنار تهدید اسرائیل علیه ایران در مرزهای شمالی تبدیل کرده است. در چنین شرایطی از نگاه ناظران سیاسی، اقدام نظامی برای کنترل آذربایجان، به منافع اقتصادی ایران ضربه مستقیم خواهد زد. از این رو است که کارشناسان روابط بین الملل، گزینه دیپلماسی را اولویتی انکارناپذیر برای عبور ایران از بحران قفقاز ارزیابی می کنند.

 

منبع: خبرآنلاین

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: جمهوری آذربایجان منافع اقتصادی اقدام نظامی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۸۹۱۱۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تفاهم‌نامه‌های همکاری اقتصادی میان اتاق تبریز و فدراسیون اتاق‌های سوریه

جام جم آنلاین آذربایجان شرقی: در حاشیه برگزاری ششمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی ایران (ایران اکسپو 2024) تفاهم‌نامه‌های همکاری فی‌مابین استانداری آذربایجان شرقی، اتاق بازرگانی، صنعت، معدن و کشاورزی تبریز و فدراسیون اتاق‌های بازرگانی سوریه و ستاد اقتصادی ایران در کشور سوریه امضا شد.

در این مراسم که با حضور احمد وحیدی، وزیر کشور، مالک رحمتی، استاندار آذربایجان شرقی، یونس ژائله، رئیس اتاق تبریز و مقامات اقتصادی از کشور سوریه، برگزار شد، اتاق بازرگانی تبریز ‌تلاش تازه‌ای را برای گسترش همکاری‌های خود با کشور سوریه و مشارکت در ظرفیت‌های جدید‌ و استفاده نشده در این کشور را آغاز کرد.

استان آذربایجان شرقی و در راس آن اتاق بازرگانی تبریز به عنوان یکی از مهم‌ترین قطب‌های صادرات محصولات ایرانی در راستای شعار سال 1403 با عنوان «جهش تولید با مشارکت مردم» در تلاش است تا با امضای این تفاهم‌نامه‌ها ارتباط اقتصادی گسترده‌تری را با کشور سوریه برنامه‌ریزی کند.

در این راستا دو نفاهم‌نامه همکاری بین اتاق بازرگانی تبریز و استانداری آذربایجان شرقی با ستاد اقتصادی ایران در سوریه و اتاق بازرگانی و اتحادیه تولیدکنندگان و صنایع دستی کشورهای عربی در حاشیه ایران اکسپو 2024 امضا شد.

در این مراسم که محمد ابوالهدى اللحام، رئیس فدراسیون اتاق‌های بازرگانی سوریه، و محمد عبد الباسط قدح، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صنایع دستی کشورهای عربی، حضور داشتند، مصطفی خاکسار قهرودی، به نمایندگی از ستاد اقتصادی ایران در سوریه گفت: سوریه ظرفیت‌های خیلی خوبی دارد و به برکت وجود این ظرفیت‌ها می‌توانیم کارهای بزرگی انجام دهیم و قدم‌های خوبی برداریم. امروز تفاهمنامه عمومی خوبی تنظیم شده و مبنای خوبی برای تجارت آینده خواهد بود.

 

جهش‌های بزرگ اقتصادی برای ایران و سوریه

در ادامه این مراسم محمد قدح با تشکر از حاضران در این نشست گفت: این محفل را می‌توانیم یک قدم موثر و حرکتی بزرگ برای برقراری ارتباط میان دو کشور به ویژه در زمینه اقتصادی بدانیم.

او با تشکر از حضور وزیر کشور ایران در این مراسم ادامه داد: بازدید از این نمایشگاه می‌تواند فرصتی مناسب برای تقویت روابط دو کشور و استمرار این روابط در آینده باشد.

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صنایع دستی کشورهای عربی تصریح کرد: تفاهمنامه‌های مختلفی بین دو کشور به امضا رسیده که محتوای آن مبتنی بر به صفر رساندن هزینه و مالیات گمرکی برای کالاهای تولید شده دو کشور است. امضای این تفاهمنامه موجب مستحکم شدن روابط اقتصادی دو کشور خواهد شد.

وی افزود: از مسئولین ایرانی دعوت می‌کنیم با حضور در نمایشگاهی که به زودی در سوریه برگزارخواهد شد از امکانات و ظرفیت‌های کشور ما بازدید کنند.

قدح در تشریح اهداف این تفاهم‌نامه‌ها هم گفت: از اهداف این تفاهم‌نامه‌ها افزایش وسعت زمینه‌های تبادل تجاری فی مابین دو کشور، افزایش تعداد و میزان درصدی تجار ایرانی و میزان تبادلات مالی دو کشور و حضور ایرانیان در نمایشگاه‌های دائمی و موقت سوریه است. این مسائل باعث می‌شود که در آینده خیلی نزدیک شاهد جهش‌های بزرگ اقتصادی برای هر دو کشور باشیم.

 

ایران در کنار سوریه

در ادامه این مراسم احمد وحیدی، وزیر کشور، در سخنانی کوتاهی با خوشامدگویی به هیئت سوری حاضر در این نشست گفت: همان‌گونه که در دوره جنگ، جمهوری اسلامی در کنار ملت و دولت سوریه بود در دوره سازندگی و رشد اقتصادی هم ایران در کنار شما عزیزان است. باید سوریه پیروز در جنگ تحمیلی توسط دشمن، در صحنه اقتصادی هم پیروز و سربلند شود. ما در این راه همراه شما هستیم و امیدواریم این تفاهم‌نامه‌ها موجب شود جریان سازندگی و اقتصاد در سوریه بیش از پیش رشد و توسعه پیدا کند.

لازم به ذکر است در پایان این مراسم تفاهم‌نامه‌های همکاری اقتصادی میان دو کشور امضا شد.